Fractal
Home / ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ / Γιατί υπάρχουν θεωρίες στις Θετικές Επιστήμες;
11/07/2014, 12:57 μμ

Γιατί υπάρχουν θεωρίες στις Θετικές Επιστήμες;

της Δανάης Θηβαίου //

 

hennig_phylogenetic_systematics_figureΗ θεωρία της Σχετικότητας και η θεωρία της Εξέλιξης πρέπει να είναι από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες των Επιστημών. Πώς γίνεται, όμως, να υπάρχουν θεωρίες που προκύπτουν από φυσικά φαινόμενα; Για να το πούμε αλλιώς, πώς γίνεται να υπάρχει κάτι στη σφαίρα της θεωρίας που να εφαρμόζεται στη φύση και στο σύμπαν;

Πράγματι, ο όρος “θεωρία” έχει διαφορετικό νόημα στις Θετικές Επιστήμες απ’ ότι στο καθημερινό λεξιλόγιο. Για να αναδειχθεί μία ιδέα στο ύψος ολόκληρης θεωρίας θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει πολλά στοιχεία (παρατηρήσεις, μαθηματικές πράξεις…) έτσι ώστε να μπορέσει να εξηγήσει ένα φαινόμενο το οποίο μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο περίπλοκο.

Θα αναφερθώ περισσότερο στη θεωρία της Εξέλιξης, μιας και είναι στο πεδίο ενδιαφέροντός μου. Και η ερώτηση που θα θέσω είναι η εξής: Πώς γίνεται να υπάρχει μία θεωρία που εξηγεί την εμφάνιση των έμβιων όντων πάνω στη Γη;

Λοιπόν, για να φτάσει η επιστήμη της βιολογίας να θέσει αυτό το ερώτημα έπρεπε να περάσουν πολλές εκατονταετίες από τις πρώτες κριτικές παρατηρήσεις της φύσης που έγιναν κατά την αρχαιότητα. Ένα σημαντικό βήμα στην εδραίωση της θεωρίας της Εξέλιξης υπήρξε η παρατήρηση της μεγάλης βιοποικιλότητας που υπάρχει όποιο οικοσύστημα* κι αν κοιτάξουμε και, φυσικά, οι ερωτήσεις που προκύπτουν από αυτήν. Για παράδειγμα: γιατί να υπάρχουν τόσα είδη σκαθάρια σ’ ένα μόνο οικοσύστημα, εφόσον όλα έχουν σχεδόν τον ίδιο τρόπο διατροφής και διαβίωσης; Πώς εμφανίστηκαν και γιατί υπάρχουν;

Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα αντικειμενικά -ώστε να βρεθεί η σωστή και αμερόληπτη απάντηση- χρειάστηκε να βρεθεί μία θεωρία η οποία θα μπορέσει να εξηγήσει την καταγωγή των σημερινών ειδών και τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα ώστε να εμφανιστούν τα είδη αυτά.

750px-Origin_of_Species.svgΗ θεωρία της Εξέλιξης ανακαλύφθηκε σχεδόν ταυτόχρονα από δύο από τους μεγαλύτερους φυσιοδίφες όλων των εποχών: τον Charles Darwin και τον Alfred Russell Wallace. Ο καθένας είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει διαφορετικούς οργανισμούς σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη και η μόνη λογική εξήγηση που μπόρεσαν να βρουν, που να δικαιολογεί και τη σημερινή βιοποικιλότητα, ήταν η Εξέλιξη των ειδών από έναν -μοναδικό- πρόγονο. Αυτό, όμως, μπορεί να είναι μια καλή ιδέα, αλλά δεν αρκεί για να ανεβεί στο βάθρο της Θεωρίας. Χρειάζεται ένας μηχανισμός ο οποίος πρέπει να εξηγεί ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η θεωρία. Αυτό, στην προκειμένη περίπτωση, το βρίσκουμε στο μοναδικό σχήμα του βιβλίου του Darwin «Η Καταγωγή των Ειδών», ένα από τα σημαντικότερα σχήματα στην ιστορία των επιστημών, όπου εξηγείται γραφικά πώς από ένα είδος μπορούν να προκύψουν περισσότερα από ένα. Αργότερα, στη δεκαετία του 1950 και στην αρχή της δεκαετίας του 1960, ένας Γερμανός εντομολόγος (όπως και ο A.R. Wallace που επικεντρωνόταν στα έντομα), ο Willi Hennig, έφτασε στο να τελειοποιήσει την μελέτη των μηχανισμών και των «προτύπων» (proccess and patterns) στο επίπεδο των ατόμων της θεωρίας της Εξέλιξης.

Επομένως, για να φτάσουμε από μία ιδέα σε μία Θεωρία χρειάζονται τόσο οι «καλές ιδέες», όσο και οι μηχανισμοί που επιτρέπουν να τις εξηγήσουν. Οι μηχανισμοί αυτοί βρίσκονται μέσα από πολύ λεπτομερείς μελέτες και σε ό,τι αφορά τις φυσικές επιστήμες (βλ. Θεωρία της Σχετικότητας) χρειάζονται και τους δικούς τους τύπους και μαθηματικά.

* Οικοσύστημα: γεωγραφικός χώρος και όλοι οι οργανισμοί που ζουν σε αυτόν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top