Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Αχ γιαβρί μου…
23/07/2014, 1:14 μμ

Αχ γιαβρί μου…

της Αγγελικής Κώττη //

 

Kypross

Εικόνα του χαράκτη Α. Τάσσου με θέμα την Κύπρο

Σαράντα χρόνια μετά, λίγα έμειναν στη μνήμη. Κι ας βρισκόταν παντού εκείνο το αυτοκόλλητο με την Κύπρο λευκή, βουτηγμένη στο γαλάζιο της θάλασσας και ματωμένη η μισή, με το «Δεν ξεχνώ». Ποιος θυμάται πλέον τα τρυφερά, θλιμμένα τραγούδια που της είπαμε, τη λύπη για τους νεκρούς και για τους αγνοούμενους, τις τραυματισμένες εκκλησίες, τους λεηλατημένους θησαυρούς;

Χάθηκαν άνθρωποι, χάθηκε η γη όπου είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει κάποιοι, χαράχθηκαν σύνορα, κι ανάμεσα μπήκαν η εφιαλτική «πράσινη γραμμή» και η έρημη Αμμόχωστος. Εκεί είναι ο μεγαλύτερος πόνος. Πρόσφυγες, ξεριζωμένοι, με την πατρίδα σε κατοχή, οι Κύπριοι ξεκίνησαν και πάλι από την αρχή. Ο,τι κατόρθωσαν, το κατόρθωσαν. Η πραγματικότητα είναι σκληρή, αλλά ευτυχώς υπάρχουν τα όνειρα, για να την απαλαίνουν.

Σαράντα χρόνια μετά, το νησί έχει ακόμα πληγές ανοιχτές. Μια απ’ αυτές, η αρπαγή των ιχνών στον πολιτισμό του. Κυπριακές αρχαιότητες έβγαιναν πάντοτε λαθραία έξω. Αν δεν ήταν εκτεταμένες οι παράνομες ανασκαφές και έρευνες, δεν θα είχαν γεμίσει τα μουσεία με εκθέματα ή και με ολόκληρες συλλογές. Με τις οποίες κάποιοι διέσωσαν ό,τι μπορούσαν, αγοράζοντας από δημοπρασίες και οίκους και προσφέροντάς τα για δημόσια θέαση. Αλλά και πάλι, η αρχαιοκαπηλία είχε δημιουργήσει το πρόβλημα: όσο ωραίο κι αν είναι το αρχαίο που βρέθηκε, χωρίς τις ανασκαφικές μαρτυρίες, είναι άχρηστο. Δεν μαθαίνουμε ποτέ ποιος και γιατί το έφτιαξε ποιος και πώς το χρησιμοποιούσε, σε ποια εποχή, σε ποια «συμφραζόμενα».

Η εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς στα κατεχόμενα

Η εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς στα κατεχόμενα

Από τα λίγα που κρατά η μνήμη από τον εφηβικό συγκλονισμό μου, ήταν η μεγάλη έκθεση για την μεγάλη κλοπή που είχε οργανωθεί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- ή μήπως στην Ακαδημία; Με έμβλημα μια εικόνα από έναν σπασμένο Εσταυρωμένο, που φωτογραφήθηκε πεταμένος στο δάπεδο μιας λεηλατημένης εκκλησιάς. Και μαζί, οι καταγγελίες για τις τοιχογραφίες και τις φορητές εικόνες που αφαιρέθηκαν από τους ναούς και τα μοναστήρια στα κατεχόμενα: την Κανακαριά, τον Άγιο Θεμωνιανό, τον Άγιο Ανδρέα, τόσα και τόσα ακόμη. Αυτά, που τα κατοπινά χρόνια εντοπίσθηκαν σε όλο τον κόσμο και γύρισαν, όσα γύρισαν, στην Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν είναι μονάχα ότι λείπουν πολλά. Είναι και ότι μνημεία αιώνων λαβώθηκαν ανεπανόρθωτα με την αφαίρεσή τους.

Η Σαλαμίνα, η αρχαία πόλη, εγκαταλείφθηκε την τελευταία στιγμή από τον σεβαστό Βάσο Καραγιώργη, ο οποίος έφυγε λίγο προτού φτάσουν εκεί τα τουρκικά στρατεύματα. Σήμερα, ένας καθηγητής από το Πανεπιστήμιο της Αγκυρας, συνεχίζει την ανασκαφή παράνομα, καθώς σύμφωνα με την ΟΥΝΕΣΚΟ, δεν επιτρέπεται να δίνονται άδειες σε κατεχόμενα. Ο κ. Καραγιώργης αμέσως μετά πήγε στη Λευκωσία, όπου, με τους καπνούς να μπαίνουν από τα παράθυρα, όπως έλεγε τις προάλλες ο επιμελητής αρχαιοτήτων Κώστας Πασχαλίδης, εγκιβώτιζε αρχαιότητες ώστε να σταλούν στην Αθήνα.

Πράγμα που έγινε. Ο Κ. Πασχαλίδης υπενθυμίζει την έκθεση που έγινε τα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τη σύμπτωση. Η Κυπριακή Συλλογή του ΕΑΜ εγκαταστάθηκε, χρόνια μετά, στις ίδιες αίθουσες. Η Μαρία Αναγνωστοπούλου, μέχρι τον θάνατό της, ασχολήθηκε με τη μαχητικότητα και το υπέροχο πείσμα που την διέκρινε, για την επιστροφή κάποιων θησαυρών στην Κύπρο. Κατάφερε πολλά, κι άφησε ισχυρή παρακαταθήκη για άλλα. Όπως και η Τασούλα Χατζητοφή.

kupros-xronia-tourkiki-eisboli(1)Σήμερα, όλα εξακολουθούν να είναι στον αέρα, τυλιγμένα και με τη σκόνη των τεσσάρων δεκαετιών που πέρασαν. Στα κατεχόμενα τα μνημεία ρημάζουν, οι ανασκαφές περιμένουν, τα αρχαία και τα βυζαντινά διακινούνται ακόμα παράνομα. Φαύλος κύκλος. Όσο οι δύο κοινότητες δεν συνομιλούν και δεν συνεργάζονται τόσο δεν διαγράφεται καμία ελπίδα και για τα πολιτιστικά κατάλοιπα, τα τόσο πολύτιμα για τη συγκρότηση της ταυτότητας ΟΛΩΝ των κατοίκων του νησιού. Καμία συνεννόηση για τίποτα. Εδώ ήρθαμε, πάμε να φύγουμε. Εκτός από το ότι τα αυτοκόλλητα ξεκόλλησαν και χάλασαν πια. Ίσως δεν τα χρειαζόμαστε πια, έτσι κι αλλιώς, είχαμε πριν από χρόνια ξεχάσει…

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top