Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το μυστικό της Ιστορίας της Ο: «Μια ωμή ερωτική επιστολή»
21/05/2014, 5:52 μμ

Το μυστικό της Ιστορίας της Ο: «Μια ωμή ερωτική επιστολή»

της Ελένης Γκίκα //

 

ometaixmioΗ ιστορία της Ο της Πολίν Ρεάζ έχει κυκλοφορήσει δύο φορές στα ελληνικά. Το 2006, σε μετάφραση Θεοδώρας Καβαρατζή, από τις εκδόσεις Εξάντας. Και πρόσφατα, σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Είναι μονάχα μια ερωτική επιστολή σε έναν άντρα. Όπως και πολλά άλλα βιβλία γυναικών. Πολλές φορές κι ο παραλήπτης ακόμα το αγνοεί. Υπάρχουν άλλοι παραλήπτες που δεν την αφορούν όμως καθόλου. Όποια κι αν είναι η πορεία που το βιβλίο της ακολουθεί, πάντα μα πάντα η αρχή θα είναι άλλη. Το διάσημο βιβλίο ενός άσημου έρωτα και μιας συγγραφέως που άντεξε χρόνια και χρόνια να μην αποκαλυφθεί.

Πρόκειται πράγματι για ένα βιβλίο που κουβαλά πίσω του μια απίθανη ιστορία. Όταν η Ντομινίκ Ορί ακούει τον εραστή και εργοδότη της Ζαν Πολάν να λέει ότι καμιά γυναίκα δεν είναι ικανή να γράψει ερωτικό μυθιστόρημα, αποφασίζει να του αποδείξει ότι έχει άδικο. Και με το όνομα Πολίν Ρεάζ συγγράφει την τολμηρή, σαδομαζοχιστική Ιστορία της Ο, που κυκλοφόρησε το 1954 και έμελλε να γίνει το πιο πολυδιαβασμένο σύγχρονο γαλλικό βιβλίο μετά τον Μικρό πρίγκιπα του Σεντ-Εξιπερί. Το περιεχόμενο του βιβλίου προκάλεσε σάλο· το 1955 εκδότης και συγγραφέας-φάντασμα κατηγορήθηκαν για ασέβεια και το βιβλίο απαγορεύτηκε. Οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν το 1959, αλλά μέχρι το 1967 απαγορευόταν η διαφήμιση του βιβλίου και η πώλησή του σε ανηλίκους. Η Ντομινίκ Ορί δεν αποκάλυψε ότι η ίδια ήταν η συγγραφέας του μυθιστορήματος παρά το 1994 σε μια συνέντευξη στο New Yorker.
Η Ντομινίκ Ορί (κάποιοι ισχυρίζονται πως το πραγματικό της όνομα είναι Αν Ντεκλό) γεννήθηκε στο Ροσφόρ-Σιρ-Μερ της Γαλλίας. Σπούδασε στη Σορβόνη και εργάστηκε ως δημοσιογράφος το 1946, οπότε ξεκίνησε τη συνεργασία της με τον εκδοτικό οίκο Gallimard, υπό τον Ζαν Πολάν. Φανατική αναγνώστρια της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, μετέφρασε πολυάριθμους Βρετανούς και Αμερικανούς συγγραφείς στα γαλλικά και απολάμβανε ευρείας εκτίμησης ως κριτικός λογοτεχνίας. Η μοναδική της συγγραφική απόπειρα, υπό το όνομα Πολίν Ρεάζ, ήταν Η ιστορία της Ο που κυκλοφόρησε το 1954 και έγινε τεράστια εμπορική επιτυχία. Εντούτοις η αληθινή ταυτότητα της συγγραφέως δεν έγινε γνωστή παρά σαράντα χρόνια μετά!

oexantasΟ πρόλογος στο βιβλίο ανήκει στον ίδιο τον Ζαν Πολάν, ο οποίος, εμμέσως πλην σαφώς, αποδεχόταν ότι όλο αυτό το βιβλίο (που σχεδόν του απευθυνόταν) ήταν μια «περίεργη ερωτική επιστολή», αποτελώντας (μέσα στην πλήρη υποταγή) μια αφάνταστα τολμηρή, ειδικά για την εποχή, «εξέγερση» που χαρακτήριζε παρά το τολμηρό του θέματος μια «ανελέητη ευπρέπεια».
«Δεν αμφιβάλλω ότι είστε γυναίκα. Όχι τόσο γιατί σας αρέσουν οι λεπτομέρειες στα πράσινα μεταξωτά φορέματα, στους κορσέδες και στις ανασηκωμένες φούστες γυρισμένες πολλές φορές προς τα πάνω, σαν μπούκλα τυλιγμένη σε ρόλεϊ· αλλά επειδή η Ο, την ημέρα που ο Ρενέ την οδηγεί σε νέα μαρτύρια, έχει αρκετή διαύγεια πνεύματος ώστε να προσέξει ότι οι παντόφλες του εραστή της είναι φθαρμένες κι ότι θα έπρεπε να αγοράσουν καινούργιες. Μου φαίνεται σχεδόν αδιανόητο. Ένας άντρας δε θα το είχε προσέξει ποτέ· ή, εν πάση περιπτώσει, δε θα είχε τολμήσει ποτέ να το πει.

Και όμως η Ο εκφράζει, με τον τρόπο της, ένα ανδρικό ιδεώδες. Ανδρικό· ή, έστω, ανδροπρεπές. Επιτέλους, μια γυναίκα που ομολογεί! Ποιος ομολογεί τι; Αυτό που οι γυναίκες ανέκαθεν αρνούνταν (αλλά ποτέ περισσότερο απ’ ό,τι σήμερα). Αυτό για το οποίο οι άντρες ανέκαθεν τις κατηγορούσαν: ότι δεν παύουν να υπακούν στο αίμα τους· ότι τα πάντα σ’ αυτές είναι ερωτισμός, ακόμα και το μυαλό τους».

Για την Ιστορία της Ο ο τύπος έγραψε:

«Αναμφίβολα, Η Ιστορία της Ο αποτελεί την πιο ωμή ερωτική επιστολή που έλαβε ποτέ ένας άντρας».
Ζαν Πολάν

«Το παράδοξο της Ο είναι εκείνο της οραματίστριας η οποία πέθανε για να μην πεθάνει· είναι το μαρτύριο στο οποίο ο βασανιστής είναι συνένοχος με το θύμα. Αυτό το βιβλίο είναι η υπέρβαση του ίδιου του λόγου του, στο βαθμό που, από μόνο του, σπαράσσεται και αποσυνθέτει τη μαγεία του ερωτισμού στην υπέρτατη μαγεία του ακατόρθωτου»
Ζορζ Μπατάιγ, Nouvelle Revue Française.

Πολίν Ρεάζ

Πολίν Ρεάζ

«Η γραφή της Πολίν Ρεάζ χαρακτηρίζεται από απίστευτη κοσμιότητα σε σχέση με τα θέματα που πραγματεύεται. Αν δεν είναι το μεγαλύτερο θαύμα του βιβλίου, σίγουρα δεν είναι αμελητέο πως αυτή εδώ η γραφή, ευπρεπής σαν τη γλώσσα της Πριγκίπισσας της Κλέβης, θερμή δε θα πω σαν τι, χαρακτηρίζεται από απλή πυκνότητα που ενισχύει, ή προκαλεί, το συναίσθημα».
André Pieyre de Mantiargues, Critique

Έτσι σήμερα (σχεδόν σήμερα), είκοσι χρόνια μετά (μόλις το 1994 το αποκάλυψε η συγγραφέας) μάθαμε ότι Η ιστορία της Ο, που γυρίστηκε ταινία το 1975 και αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γράφτηκε από μια σπουδαία κριτικό που είχε σπουδάσει στη Σορβόνη, αποφάσιζε σχεδόν για τις εκδοτικές κινήσεις στον Gallimard και συμμετείχε στην κριτική επιτροπή πολλών σημαντικών λογοτεχνικών βραβείων.

Αλλά είναι αυτό που είχε πει και η Βιρτζίνια Γουλφ: «Αν η γυναίκα είχε ένα δικό της δωμάτιο, ίσως να είχε γεννηθεί και η αδελφή του Σαίξπηρ».
Βιρτζίνια Γουλφ, Ένα δικό σου δωμάτιο

 

Γεύση προλόγου

Η Ντομινίκ Ορί (ψευδώνυμο και αυτό της Αν Ντεκλό) έγραψε για τον Ζαν Πολάν την Ιστορία της Ο ως Πολίν Ρεάζ, και ο Ζαν Πολάν έγραψε για την Πολίν Ρεάζ ως ανοιχτή επιστολή έναν πρόλογο. Επειδή «λίγοι άντρες δεν ονειρεύτηκαν να έχουν μια Ζυστίν» (η ηρωίδα του βιβλίου). Διότι η συγγραφέας ναι μεν είναι γυναίκα, «αλλά με χαρακτήρα ιππότη, σταυροφόρου. Σαν να φέρετε μέσα σας και τις δυο φύσεις, ή η παρουσία του παραλήπτη της επιστολής να σας είναι τόσο έντονη, ώστε να δανείζεστε τις προτιμήσεις του και τη φωνή του. Αλλά ποια γυναίκα; Ποια είστε;» Και ταυτοχρόνως απαντά: «Μια γυναίκα είναι ικανή για χίλια δυο πράγματα που εμένα μου διαφεύγουν. Συνήθως ξέρει να ράβει. Ξέρει να μαγειρεύει. Ξέρει πώς να διακοσμήσει ένα διαμέρισμα, ποια στιλ ταιριάζουν μεταξύ τους. (Δε λέω ότι τα κάνει όλα τέλεια, μα ούτε κι εγώ ήμουν άψογος Ερυθρόδερμος.) Ξέρει πολύ περισσότερα. Τα πάει μια χαρά με σκύλους και με γάτες· μιλά με αυτούς τους μισότρελους, τα παιδιά, που τα δεχόμαστε ανάμεσά μας: τους μαθαίνει κοσμολογία και καλούς τρόπους, υγιεινή και παραμύθια, ίσως ακόμα και πιάνο. Με δυο λόγια, ονειρευόμαστε συνέχεια, από τα παιδικά μας χρόνια, έναν άντρα που να είναι ταυτόχρονα όλοι οι άντρες. Φαίνεται όμως ότι κάθε γυναίκα έχει το χάρισμα να είναι όλες οι γυναίκες (και όλοι οι άντρες ταυτόχρονα)».

Αυτά τα ελάχιστα για ένα μεγάλο βιβλίο που διαθέτει πίσω του μια ακόμα μεγαλύτερη ιστορία και ουδεμία σχέση έχει με τα σημερινά γκρι, ροζ και τις αποχρώσεις τους, βιβλία. Ουδεμία!

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top