«Κανείς δεν έχει δει αυτά που είδες εσύ. Αν όλο αυτό είναι ένα παζλ, εσύ έχεις ένα κομμάτι που δεν το ‘χει άλλος κανείς».
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
«Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν» του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες. Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης. Εκδ. «Ίκαρος», σελ. 294
«Το δροσάτο χάραμα γέμισε με το κομψό και σιγαλό κλάμα της Μάγιας, αλλά και με το κελάηδισμα των πρώτων πουλιών, αλλά και με το ήχο που ήταν η μητέρα όλων των ήχων, τον ήχο απ’ τις ζωές που χάνονται πέφτοντας στο κενό, τον ήχο που κάνουν τα πράγματα της πτήσης 965 πέφτοντας στις Άνδεις, τον ήχο που, όλως παραδόξως, ήταν κι ο ήχος της ζωής του Λαβέρδε, της αθεράπευτα δεμένης με αυτήν της Έλενας Φριτς. Και η δική μου ζωή…; Δεν είχε αρχίσει και η δική μου ζωή να πέφτει εκείνη τη στιγμή ακριβώς; Ο ήχος αυτός δεν ήταν και ο ήχος της δικής μου πτώσης που είχε αρχίσει εκεί χωρίς να το ξέρω;»
Αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει «μαύρο κουτί» για την ανθρώπινη πτώση, ειδικά όταν είναι τόσο μοναχική, τόσο προσωπική.
Κολομβία, 2009. Με αφηγητή της ιστορίας, τον καθηγητή της Νομικής, Αντόνιο Γιαμάρα, και μια είδηση που διαβάζει σ’ ένα περιοδικό για την εξόντωση ενός ιπποπόταμου που έχει δραπετεύσει από τον ζωολογικό κήπο του διαβόητου Πάμπλο Εσκομπάρ ως αφετηρία, θα ξεκινήσει συνειρμικά μια αλλόκοτη αφήγηση που τον πηγαίνει [και μας πηγαίνει] πίσω στα μέσα της δεκαετίας του 1990, σε μια εποχή που καθόρισε τη ζωή του και την ιστορία της Κολομβίας. Το καρτέλ κοκαϊνης του Εσκομπάρ μαινόταν και σκότωνε και παρέσυρε κόσμο, διαφθείροντας ανθρώπους, και η ζωή θα έφερνε στο δρόμο του έναν μοναχικό μπιλιαρδόρο που θα του άλλαζε τη διαδρομή.
«Η σκάλα για την Ιλέιν εκπροσωπούσε ή μαρτυρούσε ό,τι ήταν κάποτε αυτή η οικογένεια και δεν ήταν πια. “Μια καθωσπρέπει οικογένεια που βρέθηκε σε ανάγκη” […] «οικογένειες με καλό παρελθόν, που μια ωραία πρωία συνειδητοποιούν πως το παρελθόν δε δίνει λεφτά»[…] «Η οικογένεια λεγόταν Λαβέρδε».
Ο Ρικάρντο Λαβέρδε ήταν πιλότος αλλά ξεκινά ως ένα αίνιγμα. Η ζωή του, η πτώση και η μετέπειτα στάση του, ο θάνατος της γυναίκας του σε αεροπορικό ατύχημα δεν θα στοιχίσει μονάχα τη δική του ζωή, αλλά η σφαίρα θα σημαδέψει και τον Αντόνιο Γιαμάρα για πάντα. Τίποτε δεν θα είναι όπως ήταν και στη δική του ζωή: «”Ο κόσμος δεν τελειώνει αύριο” σκέφτηκε”. Αλλά μπορεί κάποιες φορές και να τελειώνει. «Εννοείται πως, αν ήξερα τότε ό,τι ξέρω τώρα, αν μπορούσα να προβλέψω τον τρόπο με τον οποίο ο Ρικάρντο Λαβέρδε θα σημάδευε τη ζωή μου, δε θα το πολυσκεφτόμουν. Από τότε έχω αναρωτηθεί πολλές φορές τι θα ‘χε συμβεί αν είχα δεχτεί την πρόσκληση, τι θα μου ‘χε αφηγηθεί ο Λαβέρδε αν είχα μπει στην κάμαρα για να πιω και το τελευταίο ποτό που δεν είναι ποτέ το τελευταίο, πώς θα ‘χε αλλάξει αυτό που ήρθε μετά. Αυτά, όμως, είναι ανώφελα ερωτήματα. Δεν υπάρχει πιο αξιοθρήνητη μανία ή πιο επικίνδυνο καπρίτσιο απ’ το να κάνουμε εικασίες για δρόμους που δεν έχουμε πάρει».
Για αρκετό χρόνο ο θάνατος του Ρικάρντο Λαβέρδε θα του γίνει εμμονή, ενοχή. Η ζωή του θα γυρίσει αντίστροφα όπως κι ο χρόνος. Θα θελήσει να αναζητήσει τα χαμένα κομμάτια του, όντας βέβαιος ότι κι αυτός πια κρατά κάτι έστω ελάχιστο, ωστόσο μοναδικό: «Κανείς δεν έχει δει αυτά που είδες εσύ. Αν όλο αυτό είναι ένα παζλ, εσύ έχεις ένα κομμάτι που δεν το ‘χει άλλος κανείς».
Γι’ αυτό και θα χρειαστεί ο Αντόνιο Γιαμάρα να δραπετεύσει απ’ τη δική του ζωή (τη γυναίκα του και την κόρη του) προς του Ρικάρντο Λαβέρβε την χαμένη ζωή (νεκρή γυναίκα του και ολοζώντανή κόρη του). Μαζί θα ενώσουν την ιστορία που αποτελεί ιστορία του Ρικάρντο Λαβέρδε, την ιστορία της οικογένειας Λαβέρδε, την δική του πια προσωπική ιστορία, την ιστορία της Κολομβίας αναζητώντας στις συγκυρίες τα λάθη, τις ευκαιρίες και την προσωπική ευθύνη, το μοιραίο και την προσωπική ενοχή.
Ένα πυκνό, στοχαστικό, εσωτερικό, εγγαστρίμυθο, τελικά, νουάρ πολιτικό μυθιστόρημα μυστηρίου που βαδίζει αντίστροφα με παρόν και μέλλον νεκρά και ολοζώντανο παρελθόν. Σα μαύρο κουτί αεροπλάνου αποκαλύπτει τα κενά του χρόνου και της ζωής του Λαβέρδε, αναπλάθει εκείνο-που-υπήρξε για να μπορεί να υπάρξει ξανά ο Αντόνιο Γιαμάρα, όπως οφείλει να συνεχίσει να υπάρχει η Κολομβία μετά τον θάνατο του Εσκομπάρ και την συλλογική, σχεδόν, ενοχή. Ουδείς αμόλυντος.
«Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι σε πολλές περιπτώσεις ακολουθεί μια σταδιακή αναπροσαρμογή, η αναζήτηση νέων σημείων αναφοράς μέσα στο περίπλοκο σύστημα της ζωής, μια επαναξιολόγηση των σχέσεων και αυτού που αποκαλούμε παρελθόν. Ίσως είναι αυτή η πιο δύσκολη και η λιγότερο αποδεκτή πλευρά: η μεταβολή του παρελθόντος που το θεωρούσαμε παγιωμένο».
Ένα αριστούργημα για την Ιστορία και τις ιστορίες, τον Χρόνο και τον Χώρο, την αθωότητα και την ενοχή, τις αλληλένδετες τύχες μας στην ανθρώπινη αλυσίδα, τις αντιφάσεις της ανθρώπινης φύσης και της ζωής. Μεγάλη απόλαυση για μια ακόμα φορά η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη. Η πλοκή είναι σε σπείρα που σε απορροφά και εκείνος που εντέλει σε διασώζει σε αυτό το ομολογουμένως «δύσκολο» βιβλίο διότι εμπεριέχει τα πάντα, είναι σίγουρα εκτός από τον εξαιρετικό συγγραφέα και ο σπουδαίος μεταφραστής. Αυτή η αίσθηση του παζλ και του ρευστού χρόνου θα εξακολουθήσει να υπάρχει στην αναγνωστική συνείδηση ακόμα κι όταν ξεχάσει κανείς και τον Ρικάρντο Λαβέρδε και τον Αντόνιο Γιαμάρα, την Μάγια, την Ιλέιν και τον Πάμπλο Εσκομπάρ.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
✔ Αλέξης Σταμάτης: Βαθύ, ηλιόλουστο σκοτάδι
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // «Δεν είμαι προφήτης αλλά σίγουρα η ανθρωπότητα δεν θα είναι ίδια, όπως δεν ήταν ίδια μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ή μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Η παγκόσμια κοινότητα μετά το τέλος
Περισσότερα -
Ανίερα παντρέματα
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // Χάρης Βλαβιανός «Η ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας σε 100 χαϊκού», εκδ. Πατάκη, 2011 Αγαπώντας από τη μία το είδος του χαϊκού και από την άλλη τη φιλοσοφία, ο Χάρης Βλαβιανός τα παντρεύει στο
Περισσότερα -
Επτά ερωτικά χαϊκού
Του Ηλία Οικονομόπουλου // * Επτά ερωτικά χαϊκού 1. Ανασαίνοντας στιγμιαία έκσταση μες στο φιλί σου. 2. Αυτά τα μάτια σκορπίζουν στις αβύσσους ανατριχίλες. 3. Ψιθυρίσματα και φιλιά που γίνονται δροσοσταλίδες.
Περισσότερα -
Υπόθεση ελευθερίας και έκφρασης
Γράφει η Έλενα Σαρακηνού // * ✔ Βιβλία που διαβάστηκαν και συζητήθηκαν στον Λογοτεχνικό κύκλο Ηρακλείου Ορχάν Παμούκ “Το Μαύρο Βιβλίο”, Εκδόσεις Ωκεανίδα Ο Ορχάν Παμούκ είναι Τούρκος επιφανής νομπελίστας μυθιστοριογράφος της μεταμοντέρνας λογοτεχνίας, που γεννήθηκε στην
Περισσότερα -
Συνομιλώντας με το ερωτικό ποιητικό υποκείμενο
Γράφει ο Γιώργης Χαριτάτος // * «Διαστάσεις του χωροχρόνου», Σωτήρης Βαρνάβας, Γαβριηλίδης-2018 Η τελευταία ποιητική συλλογή του Σωτήρη Βαρνάβα, με τίτλο Διαστάσεις του χωροχρόνου, συνιστά μια πορεία προς την υπαρξιακή αναζήτηση. Με κεντρικούς ορίζοντες την επιστροφή στις ρίζες
Περισσότερα -
Ποίηση για τον ανθρωπισμό της Αριστεράς
Γράφει ο Γιάννης Πλαχούρης // * Τάσος Εγγλέζος «Ωδές Α′», εκδόσεις manuscript Όταν ο Πλάτων στην Πολιτεία του απέκλειε/απαγόρευε τους ποιητές, πίστευε πως έτσι θα προστατεύσει από τους μυθοπλάστες και τους ονειροφόρους το λογικό – φιλοσοφικό οικοδόμημα που
Περισσότερα -
Ιστορίες γυναικών
Γράφει o Κώστας Τραχανάς // Γεωργία Τάτση «Πίσω από τον ήχο του νερού» Γ.Τάτση Εκδόσεις Βακχικόν 2022, σελ. 96 «Οι γυναίκες» είπε ο γιατρός «γεννήθηκαν γονατιστές, γι’ αυτό και δεν μπόρεσα ποτέ να τις βοηθήσω,
Περισσότερα
