Fractal

Αυτό που θα γίνεις έχει ήδη σκοτώσει αυτό που ήσουν.

της Ελένης Γκίκα //

 

MinosΜίνως Ευσταθιάδης «Το δεύτερο μέρος της νύχτας», εκδ. «Ωκεανίδα», σελ. 274

 

«Η γραμμή συνεχίζει μόνο μπροστά. Ίσως για τούτο τον λόγο, το παρελθόν καταφέρνει να μας κυνηγάει πολύ πιο επίμονα απ’ ό,τι το μέλλον. Αυτό που θα γίνεις έχει ήδη σκοτώσει αυτό που ήσουν».

Με μότο Μπόρχες και με ατμόσφαιρα Καφκική, με αργούς ρυθμούς και με γεύση νουάρ, ο Μίνως Ευσταθιάδης ανοίγει τα σύνορα υπογράφοντας μια ιστορία που θα μπορούσε να μην έχει υπογραφή… ελληνική. Ο φόνος, εξάλλου, συντελείται σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Γερμανίας, η δράση εκεί επικεντρώνεται κατ’ αρχήν. Ένας άνδρας θα βρεθεί από την φίλη του νεκρός στο κρεβάτι του και σαν τον εσταυρωμένο. Κι εκείνη θα ζητήσει βοήθεια από έναν αλλόκοτο επιθεωρητή. Τον… φθηνότερο του Χρυσού Οδηγού. Κρις Πάπας, με αμερικανικό όνομα και ελληνογερμανική καταγωγή. Η ταυτότητα και το όνομα ενέχουν θέση πρωταγωνιστική: ο δολοφόνος σκοτώνει αναλόγως… επιθέτου, «Χάουσμαν», η υπέργηρη σπιτονοικοκυρά και αυτόκλητη γραμματέας του Πάπας ονομάζεται «Καινώ» και ακόμα και ο αυτόπτης μάρτυς του πρώτου φόνου, το… γουρούνι, είναι «διαμαρτυρόμενο» και είδος υπό προστασία. Δηλαδή την λύση του μυστηρίου καλούνται να βρουν «Μια Γαλλίδα που έζησε τη ζωή της στη Γερμανία κι ένας Ελληνογερμανός που μεγάλωσε στην Ελλάδα και δουλεύει στο Αμβούργο».

Τα υπαρξιακά κενά και οι αναζητήσεις σε πρώτο πλάνο: «Κουβαλάει άραγε το όνομα την προσωπική ιστορία του καθενός; Αποτελεί η γλώσσα μια πραγματική ταυτότητα; Καθορίζει ο τόπος καταγωγής το μεγαλύτερο τμήμα του εαυτού μας; Αν όλα αυτά αληθεύουν, τότε εγώ σίγουρα έχω ήδη χάσει μερικά απ’ τα κομμάτια μου στη διαδρομή. Κρατάω όμως ακόμα τη μυρωδιά της θάλασσας, τον ήχο απ’ τα τζιτζίκια μες στη νύχτα και το φως κάποιου νότιου ήλιου. Με κάποιο δικό μου, ίσως στρεβλό τρόπο, αυτά υπολογίζω ως ταυτότητά μου», αναλογίζεται ο ντετέκτιβ και το αστυνομικό γίνεται υπαρξιακό.

Οι ρυθμοί του αργοί και απολαυστικοί όπως ταιριάζει σε επαρχία και σε απελπισμένο δολοφόνο, η αφήγηση ατμοσφαιρική και αυτοσαρκαστική. Τα πρόσωπα ύποπτα και με ανοιχτές πληγές ακριβώς όπως τα θύματα, όλοι. Η γραμμή του καλού και κακού δυσδιάκριτη και ο ρόλος του θύματος και του θύτη υπό συζήτηση. Οι μορφές διαρκώς μεταλλάσσονται «ο Κόνραντ δεν μοιάζει πλέον με φιλήσυχο τύπο, η Αγγέλικα με ανυπεράσπιστη ερωμένη, ο Μπέργκερ με κλασικό αγρότη, ο κύριος Σμιτ με φανατικό οπαδό της θρησκευτικής ελευθερίας. Ακόμα και το σπίτι του Χάουσμαν δεν έχει θέα μόνο στον άδειο ορίζοντα μα και σ’ ένα μπουρδέλο». Δηλαδή, ξαφνικά, όλα γίνονται ζήτημα οπτικής.

Το περιβάλλον και οι χαρακτήρες, σαν κινούμενη άμμος. Μεταλλάσσονται, κρύβονται ή αποκαλύπτονται αναλόγως με τις φωτοσκιάσεις του χρόνου, της εποχής, της περιοχής.

Το αποτέλεσμα, ένα απολαυστικό βιβλίο που είναι πολλά μαζί: αστυνομικό και υπαρξιακό, κοινωνικό και πολιτικό, ειρωνικό, σαρκαστικό και τρομακτικό, για τον εαυτό μας που μεταλλάσσεται αναλόγως των συνθηκών. Στο μεταξύ, αναγνωστικά πληροφορούμαστε για την ελληνική κρίση και από άλλη οπτική (γερμανική). Ένα μυθιστόρημα που απολαμβάνεις και επιθυμείς να μη σου τελειώσει, και ένας ντετέκτιβ με μεγάλη προοπτική:

«Δεν πιστεύω τίποτα, επιθεωρητά. Μπορεί όλα να μείνουν ίδια. Αν όμως δεν ελπίζεις πως θα αλλάξει κάτι… τότε ίσως δεν αξίζει να ζεις. Τουλάχιστον όχι τις νύχτες».

minos2

Μίνως Ευσταθιάδης

Ο συγγραφέας του, ως επιτυχημένος θεατρικός συγγραφέας, φορτίζει τους διαλόγους με τα κλειδιά του μυστηρίου, υποβάλλοντας τα πρόσωπα να αποκαλύπτουν πτυχές από την άγνωστη, ακόμα και σε εκείνα τα ίδια, αβυσσαλέα ψυχή. Ο φόνος, όπως και το κλειδί, παραμένει όμοιος με σταύρωση ή με.. καισαρική τομή (Ευφυέστατο!) Και, φυσικά, αυτό που δεσπόζει είναι η εσωτερική νύχτα, δεν το προσέξαμε, μας το είπε ο συγγραφέας στο μότο: «Τον περίμενε, κρυμμένη στο μέλλον, μια νύχτα πάμφωτη, θεμελιακή: η νύχτα που είδε επιτέλους το πρόσωπό του, η νύχτα που άκουσε επιτέλους τ’ όνομά του. Όποιος καταλάβει καλά αυτή τη νύχτα, έχει εξαντλήσει την ιστορία του’ κι ίσως όχι ολόκληρη τη νύχτα, αλλά μια στιγμή της, μια πράξη αυτής της νύχτας, γιατί οι πράξεις μας είναι το σύμβολό μας» (Χόρχε Λουίς Μπόρχες «Βιογραφία του Ταδέο Ισιδόρο Κρους»).

Μας το είπε ο Μίνως Ευσταθιάδης εξ’ αρχής!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top